Geschiedenis

De officiële talen van Malta zijn Maltees en Engels, het Maltees heeft de status van nationale taal. Terwijl de meeste Maltezen Engels kunnen spreken, gebruiken ze in hun dagelijks leven meer het Maltees. De geschiedenis van het Maltees weerspiegelt de geschiedenis van het eiland. De taal is waarschijnlijk begonnen als een Punisch dialect, maar later kwam het onder een sterke Arabische invloed toen de Arabieren Malta veroverden in het jaar 870 en door de eeuwen heen elementen van verschillende andere talen overnamen. Terwijl zij haar fundamentele Semitische structuur heeft behouden, werden woorden geïmporteerd uit Europese talen zoals het Frans, Italiaans, Spaans en Engels als er nieuwe woorden nodig waren om nieuwe sociale en zakelijke activiteiten te beschrijven. Eeuwenlang was het Maltees alleen een gesproken taal. Het was pas in het begin van de 20-ste eeuw dat het een geschreven taal werd, door het aannemen van een westers alfabet in plaats van het Arabische schrift. Vandaag is het Maltees een zelfstandige taal met een eigen literatuur.

Dialecten

Op Malta (en het nabij gelegen eiland Gozo) zijn er niet veel verschillende dialecten. Als men van stad tot stad gaat, kan men enig verschil horen, bijvoorbeeld: immorru ("laat ons gaan") en in een andere: immurru - de O werd OE. Er is ook een verandering van Q naar K zodat Qormi (naam van een stad) wordt als Q uitgesproken op één plaats en op een andere als K.

Grammatica

Het lidwoord is l- dat kan veranderen in il-. B.v.: l-isbaħ (de mooiste), il-bir (de beste). De l kan assimilatie ondergaan vóór sommige medeklinkers, dus in plaats van il-dar, is de vorm id-dar; il-nar (het vuur) wordt: in-nar.

Eén van de kenmerken van het Maltees, geërfd uit het Arabisch, is het drie-medeklinkers-systeem van werkwoorden, bijvoorbeeld kiser (hij brak). De drie medeklinkers van dit werkwoord zijn: k, s, r. Welke vorm dit werkwoord ook neemt, die drie medeklinkers blijven in dezelfde volgorde, bijvoorbeeld ksirna (we braken). Er zijn verschillende soorten werkwoorden: sterke, zwakke, gebrekkige, holle, verdubbelde.

Het Maltese werkwoordsysteem heeft ook Romaanse werkwoorden geleend en er Maltese voor- en achtervoegsels aan toegevoegd, bijvoorbeeld: iddeċidejna (beslisten) ← (i)ddeċieda (beslist), een Romaans werkwoord + -ejna, een Maltese eerste persoon meervoud markeerder voor de voltooide tijd.

Er zijn verschillende soorten meervoudsvormen: ġlekk (jurk) — ġlekkijiet (jurken); maar: kelb (hond) — klieb (honden). Woorden van Romaanse oorsprong krijgen meestal voor het meervoud -i of -jiet toegevoegd. Bijvoorbeeld, lingwa (taal) — lingwi (talen), uit het Siciliaans lingua, lingui; pjanu (piano) — pjanijiet. Woorden van Engelse oorsprong krijgen in het meervoud toevoeging van ofwel een "-s" of "-jiet", bijvoorbeeld friġġ, friġis van het woord fridge (koelkast). Van sommige woorden kan het meervoud uit één van beide achtervoegsels gemaakt worden. Enkele woorden geleend uit het Engels kunnen ze zelfs beide tegelijk krijgen, zoals brikksa uit het Engels brick, die een collectieve vorm brikks of een meervoudsvorm brikksiet kan hebben.