Istnieje szereg różnych systemów komunikacyjnych, które posługują się przede wszystkim gestami, a nie głosem. Tutaj skupimy się jednak na naturalnych językach migowych stosowanych przez osoby niesłyszące. Są to pełne języki, rozwijające się w sposób naturalny, odmienne od języków mówionych i różniące się także między sobą.

Należy odróżniać je od sztucznych systemów migowych, tworzonych przez osoby słyszące. Sztuczne systemy zawierają część słownictwa przejętego z naturalnych języków migowych, ale słownictwo to jest przekształcone w taki sposób, że naśladuje strukturę języka mówionego. Mimo iż systemy takie są użyteczne w pewnych sytuacjach, jednakże ich szersze stosowanie jest uciążliwe i osoby niesłyszące nie używają ich do komunikowania się między sobą. Zazwyczaj języki migowe nie są międzynarodowe, tak więc na przykład Brytyjski Język Migowy i Amerykański Język Migowy nie są wzajemnie zrozumiałe. Niemniej jednak gramatyki naturalnych języków migowych są do siebie bardzo podobne, a największe różnice dotyczą słownictwa. Oznacza to, że w razie potrzeby użytkownicy języków migowych są w stanie bardzo szybko nauczyć się innych języków migowych.

W językach migowych odpowiednikami słów są znaki migowe złożone z trzech głównych komponentów.

• Układ dłoni: Różne sposoby ułożenia palców, wyprostowanych lub zgiętych. Większość języków migowych zawiera około 30 odrębnych układów dłoni.
• Położenie: Odnosi się do położenia na lub w pobliżu ciała osoby migającej (około 10 różnych lokalizacji) bądź w przestrzeni wokół niej (zróżnicowanie oparte na opozycjach: lewo i prawo, góra i dół oraz do przodu i do tyłu).
• Ruch: Chodzi o kierunek ruchu dłoni. Istnieje sześć podstawowych kierunków, które są modyfikowane na wiele różnych sposobów.

Tak jak słowa w językach mówionych mogą zostać opisane jako kombinacje ograniczonej liczby spółgłosek i samogłosek, tak samo znaki migowe stanowią kombinacje ograniczonej liczby układów dłoni, położenia i ruchów. Z punktu widzenia typologii gramatyki języków migowych łączą w sobie właściwości, z których obie są powszechne dla języków mówionych, ale zazwyczaj nie występują jednocześnie. Z jednej strony języki migowe są w znacznym stopniu analityczne, a znaczenie wypowiedzi zależy od kolejności znaków migowych. To zasadniczo języki oparte na strukturze SVO (podmiot – orzeczenie – dopełnienie), ale są one pod tym względem do pewnego stopnia elastyczne. Z drugiej strony, mają one bardzo bogatą morfologię, która jest stosowana tylko czasami.

Morfologia języków migowych opiera się głównie na dwóch procesach.

Jednym z nich jest reduplikacja (powtórzenie całego znaku migowego bądź jego części). W wielu językach migowych rzeczowniki mogą zostać utworzone z czasowników poprzez ograniczanie i powtarzanie ruchu, tak więc SIEDZI znaczy „siedzieć” a SIEDZI-SIEDZI oznacza „krzesło”.

Drugi proces to wewnętrzna modyfikacja: jeden komponent znaku migowego zostaje zmieniony, podczas gdy pozostałe pozostają bez zmian. Na przykład niektóre czasowniki mogą wskazywać podmiot lub dopełnienie, zależnie od kierunku ruchu. Niekiedy z kolei czasowniki mogą przekazywać informacje dotyczące liczby poprzez zmianę układu dłoni.

Te dwa procesy mogą zostać połączone ze sobą. Na przykład przymiotniki w Amerykańskim Języku Migowym mają do 12 różnych form aspektowych, utworzonych przez modyfikacje szybkości i sposobu wykonania ruchu w połączeniu z odpowiednią liczbą powtórzeń.

Jednakże w językach migowych nie tylko dłonie są ważne. Elementy niemanualne, takie jak mimika twarzy bądź ruchy głowy i ramion stanowią nieodłączną część gramatyk języków migowych i wyznaczają rodzaje zdań oraz ich różne części, takie jak zdania podrzędne względne. Nie jest łatwiej nauczyć się języków migowych niż języków mówionych, ale są one bardzo bogate i ekspresyjne, ich nauka warta jest więc czasu i wysiłku, a także może być źródłem dobrej zabawy.