Interessante feiten

Het is mogelijk om te zeggen of een vrouw getrouwd is of niet door de vorm van haar familienaam, waar die regel niet kan toegepast worden voor mannen. Ongehuwde vrouwen hebben een familienaam met de uitgangen "aitė", "iūtė" en "ytė" en de naam van getrouwde vrouwen eindigt altijd op "ienė". Een nieuwe uitgang "ė" heeft aan populariteit gewonnen in de afgelopen jaren, die kan gebruikt worden door gehuwde zowel als door ongehuwde vrouwen. Maar het zal enige tijd duren voordat die wijd verbreid is. Tegenwoordig wordt dit alleen gebruikt door getrouwde vrouwen, voornamelijk beroemdheden.

Interessant om weten: Het Litouws heeft geen sterke vloekwoorden. Een voorbeeld is rupūžė (pad). Wanneer Litouwers de behoefte voelen om te vloeken, gebruiken ze Russische of Engelse vloekwoorden.

Het Litouws is zo geschikt om te dansen...

Drie vrouwen gingen voor de eerste keer naar Vilnius, Litouwen. Na thuiskomst ze deelden hun ervaringen met een vriend:
— Het Litouws is zo muzikaal, net als een dans...
— Waarom?
— Wel, telkens een bus stopt, zeggen de passagiers “Lipsi, lipsi, čia-čia-čia”…

“Lipsi, lipsi, čia-čia-čia” Dat zijn geen namen van dansen, maar een verkorte vorm van “ar Jūs lipsite čia?” (Stap je hier af?)

Geschiedenis

De oudste overgebleven tekst in het Litouws is een gebed met de hand geschreven in een exemplaar van het boek 'Tractatus sacerdotalis" in 1503.

Bron: Wikimedia Commons

Het Litouws is één van de twee overgebleven Baltische talen, samen met het Lets. Vandaag is de Litouwse taal de meest archaïsche van alle levende Indo-Europese talen. Er wordt aangenomen dat onder de moderne talen het Litouws het dichtst ligt bij de ​​Proto-Indo-Europese taal.

"Wie wil horen hoe Indo-Europeanen spraken moet komen luisteren naar een Litouwse boer," zei de beroemde Franse taalkundige Antoine Meillet.

Als specialisten in de Indo-Europese taalwetenschap proberen de Proto-Indo-Europese taal te reconstrueren, vinden ze, dat het hedendaagse Litouws net zo belangrijk is als oude talen, zoals Latijn, Grieks en Sanskriet.

Paul Thieme heeft in 1958 het Litouwse spreekwoord: Dievas davė dantis; Dievas duos ir duonos en de Latijnse vertaling ervan Deus dedit dentes; Deus dabit et panem ("God gaf tanden, God zal ook brood geven"’) vergeleken met wat hij (Thieme) een oude vorm van het Sanskriet noemt: Devas adadā t datas; Devas dā t (of dadā t) api dhā nā s.

Het Sanskriet en het Litouws

Aangezien zowel Sanskriet alsLitouws zeer archaïsch zijn, zijn er een aantal verwante en gelijkaardige woorden, met identieke of zeer gelijkaardige betekenis. Bijvoorbeeld:

Daarnaast gelijkaardige taal en de morfologie: skr. asmi - asi - asti = letterlijk Ik ben - jij bent - ze zijn.

De taalgelijkenis is niet te wijten aan hun naaste verwanten (het Litouws behoort tot de Balto-Slavische talen en Sanskriet tot de Indo-Arische), maar is te wijten aan het feit dat beide talen een veel Proto-Indo-Europese elementen heeft behouden. Sanskriet is als liturgische taal niet veranderd sinds de oprichting, en het Litouws veranderde wegens de historische en culturele context ook relatief weinig.

Grammatica

Het Litouws heeft slechts twee getallen (enkelvoud en meervoud) en twee geslachten (mannelijk en vrouwelijk).

Het Litouws heeft vier werkwoordstijden (verleden, iteratief verleden, heden, toekomend) en drie vervoegingen.

De iteratieve verleden tijd verwijst naar een terugkerende actie in het verleden: imdavau ir skaitydavau (ik besliste en las (niet eenmalig)).

Er zijn 7 naamvallen (Nom, Gen, Dat, Acc, Instr, Loc, Voc), vijf verbuigingen voor zelfstandige naamwoorden en drie verbuigingen voor bijvoeglijke naamwoorden in het Litouws.

Een bijvoeglijk naamwoord in het Litouws kan tot 147 vormen hebben: 2 geslachten x 6 naamvallen x 2 getallen x 2 vormen x 3 trappen van vergelijking + 3 geslachtsloze vormen.

Voornaamwoordelijke vormen van bijvoeglijke naamwoorden zijn een speciaal kenmerk van het Litouws. De voornaamwoordelijke vorm van een bijvoeglijk naamwoord geeft aan dat de functie bijzonder is en benadrukt tegelijkertijd deze functie: gražus — gražusis (mooi - dit mooie). Voornaamwoordelijke vormen van bijvoeglijke naamwoorden zijn onbekend in het Engels, Duits, Frans en veel andere talen.

Dialecten

Bron: Wikimedia Commons