Ar aghaidh chuig an inneachar

Seicis

Český jazyk

Líon na gcainteoirí dúchais

thart ar ​​10M

Teanga oifigiúil i

Poblacht na Seice;AE; Is féidir í a úsáid sa chumarsáid oifigiúil i bPoblacht na Slóvaice

Teanga mhionlaigh i

An Ostair, an Ghearmáin, an Chróit, Poblacht na Slóvaice

Teanga diaspóra

An Bhulgáir, an Chróit, an Pholainn, an Rómáin, an tSeirbia, an Ríocht Aontaithe, an Úcráin, an Airgintín, an Astráil, an Bhrasaíl, Ceanada, Stáit Aontaithe Mheiriceá

Aibítir
Laidin mhodhnaithe / 42
Tuisil gramadaí
7
Cód teanga
cs, cze, ces
Saintréitheacht theangeolaíoch
infhillte , forainm ar lár , SVO
Fine teangacha
Fine Ind-Eorpach (brainse Iartharach na dteangacha Slavacha mar aon le Slóvaicis, Polainnis, Sorbais agus dhá theanga atá imithe in éag, Polaibis agus Slóivincis)
Líon na gcanúintí
cúig phríomhghrúpa; tá neart i gcanúintí na Seicise le hais na teanga liteartha (débhéascna)

An focal is sia

nejnezkomercionalizovávatelnejšího
"do-thráchtálaithe", sárchéim, firinscneach, uatha, tuiseal ginideach
nejneznepravděpodobnostňovávatelnějšího
"gur féidir a dhéanamh níos dóichí go leanúnach" sárchéim, firinscneach, uatha, tuiseal ginideach nó áinsíoch

Focal nó abairt aisteach

Strč prst skrz krk.
Brúigh an mhéar tríd an muineál.
(oibríonn sé sa tSlóvaicis, leis)

Réamhrá

Is é Česká republika ainm oifigiúil na tíre. Níl aon ainm oifigiúil gearr.

Is féidir an tír a roinnt i réigiúin stairiúla éagsúla - Is é Čechy croí na tíre (bhaintí úsáid as an ainm seo don tír ar fad), Morava agus (an chuid Sheiceach de ) Slezsko (atá ina chuid den Mhoráive go geografach agus ó thaobh riaracháin). Go hachomair, is ionann Čechy agus Čechy agus Morava, agus is ionann Morava agus Morava agus Slezsko. Is measa fós an cás de dheasca na haidiachta český a chiallaíonn Boihéamach and Seiceach araon.

Foinse: Wikimedia Commons

D'fhág briseadh na Seicslóvaice i 1993 an tír gan ainm gearr inghlactha. Braitheadh ​​gur rud neamhghnách an rogha ba shoiléire Česko (an chuid chlé de Československo). Fiche bliain níos déanaí, is minice in úsáid anois é, ach níl glacadh ginearálta leis fós.

Ní raibh glacadh leis an ainm Béarla a moladh {Czechia ach oiread. Úsáidtear {Bohemia le haghaidh na tíre stairiúla agus don réigiún fonáisiúnta. Tá moladh eile Czech lands (ar nós Netherlands), ach ní giorra sin, agus mar sin tá an t-ainm Béarla Czech Republic in úsáid fós.

Stair

  • 10ú céad

    Na chéad taifid scríofa (gluaiseanna sna lámhscríbhinní Laidine)

  • 12-15ú haois

    "Sean-Seicis" - na chéad taifid scríofa, m.sh. Leabhar Oireas Dalimil, Alexandreis (eipic faoi ridirí), finscéalta srl

  • 14ú haois

    Cobhsú an litrithe (déghrafanna)

  • 1410

    Orthographia Bohemica le Jan Hus, a thug isteach síntí fada go córasach (níor glacadh leo an t-am úd)

  • 1533

    Náměšťská mluvnice - an chéad ghraiméar clóite sa tSeicis

  • 1564 – 1593

    Bible kralická (an chéad aistriúchán den Bhíobla, a raibh an-tionchar aige)

  • 16-17ú haois

    Toradh chaighdeán na Seicise, forbairt na litríochta eolaíochta agus na leabhar oireas; bratrský pravopis (litriú na mBráithre)

  • 1603

    Grammaticae Bohemicae, leges ad Naturalis methodi conformatae, et notis numerisque illustratae distinctae ac, duo libri - an chéad ghraiméar córasach den tSeicis, le Vavrinec Benedikti

  • 1628

    Rinneadh an Ghearmáinis oifigiúil agus cothrom le Seicis i dtailte na Seice

  • 1620 - 1700

    Litríocht scríofa ar deoraíocht amháin

  • 1809

    Ausführliches Lehrgebäude der böhmischen Sprache - an chéad ghraiméar faoin tSeicis nua-aimseartha, a scríobh Josef Dobrovský, a thosaigh iomarbhá ollmhór mar gheall ar an litriú

  • 1835 - 1839

    Foclóir Seicise-Gearmáinise le Jungmann

    Josef Jungmann

  • 1843

    Athchóiriú litrithe molta ag Pavel Josef Šafařík, ó 1849 go bunúsach tá an litriú nua-aimseartha in úsáid

  • 1880

    An tSeicis arna déanamh oifigiúil agus cothrom le Gearmáinis i dtailte na Seice

  • deireadh an 19ú céad

    Caighdeánú na gramadaí le Gebauer

  • 1920 – 1938

    An tSeicslóvaicis mar theanga oifigiúil na Seicslóvaice

  • 1993 -

    Scoilt na Seicslóvaice, deireadh le dátheangachas éighníomhach na Seicise agus na Slóvaicise sna meáin

Córas scríbhneoireachta agus fuaimniú

  • a
  • á
  • b
  • c
  • č
  • d
  • ď
  • e
  • é
  • ě
  • f
  • g
  • h
  • ch
  • i
  • í
  • j
  • k
  • l
  • m
  • n
  • ň
  • o
  • ó
  • p
  • q
  • r
  • ř
  • s
  • š
  • t
  • ť
  • u
  • ú
  • ů
  • v
  • w
  • x
  • y
  • ý
  • z
  • ž

Tá amharcléiriú suimiúil ar háček - de ghnáth, bíonn cruth dinge lastuas den litir (ˇ) a bhíonn ann, ach bíonn sé éagsúil in ď, ť - tá sé beagnach cosúil le huaschama ag gabháil le taobh deas na litreach. Ach an háček céanna atá ann, mar a bhíonn i gcónaí sa lámhscríbhneoireacht. Ós rud é gur sa tSlóvaicis agus sa tSeicis amháin atá na litreacha sin, bíonn an cheist sách anaithnid thar lear agus bíonn meascán mearaí de thoradh air, (go minic trí uaschamóga fáin) ag eachtrannaigh.

Tá roinnt litreacha sainiúla sa tSeicis, ar nós Ř/ř, tríleach neamhghlórach ailbheolach ardaithe [r̝]. Sa tSeicis amháin atá an fhóinéim seo. .

Canúintí

Tá leanúntas canúintí ón tSeicis go dtí an tSlóvaicis, agus canúintí idirchriosacha go canúintí na Polainnise (po naszymu} agus canúint Lach. Dá bhrí sin, tá nasc intuigtheachta idir canúintí na dteangacha Iar-Shlavacha agus Oir-Shlavacha agus is féidir iad a aicmiú mar chuid den leanúntas canúintí Slavach Thuaidh.

De ghnáth, meastar go bhfuil canúintí uile na Seicise agus na Slóvaicise intuigthe dá chéile, cé gur deacair do chainteoirí na Seicise agus na gcanúintí Slóvaicise is sia soir a chéile a thuiscint.

Is srathú annamh atá sa tSeicis - tá dhá leagan fhorleathana den teanga, Seicis liteartha (spisovná čeština, SČ) agus gnáth-Sheicis (obecná čeština,OČ). Tionscnaíodh SČ sa 19ú céad, nuair a chuaigh an teanga trí chéim athbheochana agus méadaíodh a tionchar. Bhí tionchar mór ag seanteanga na dtréimhsí ardghradaim agus litríochta bríomhaire ar an bhfoirm liteartha nua. Idir an dá linn,tháinig an tSeicis labhartha chun cinn mar fhoirm idirchanúnach - OČ.

Is féidir le cainteoirí SČ agus OČ a chéile a thuiscint (agus díbríodh an Gearmánachas as OČ), ní difríochtaí foclóireachta na príomhdhifríochtaí, ach cinn mhoirfeolaíocha, comhréire agus stíle.

Bíonn SČ scríofa den chuid is mó, OČ labhartha den chuid is mó, agus tá sé inghlactha (is 'gnách', fiú) OČ a úsáid sa teanga labhartha, fiú ag daoine oilte. Go deimhin, feictear mar righin nó áiféiseach SČ a úsáid mar theanga labhartha (spontáineach).

  1. česká skupina
    • 1a. severovýchodočeská
    • 1b. středočeská
    • 1c. jihozápadočeská
    • 1d. českomoravská
  1. středomoravská skupina
  2. východomoravská skupina
  1. slezská skupina
    • 4a. slezskomoravská podskupina
    • 4b. slezskopolská podskupina
  2. nářečně různorodé oblasti

Samplaí

muileann trucail crainn mhóra bheith
SČ mlýn vozík velké stromy být
OČ mlejn vozejk velký stromy bejt

Gramadach

Tá córas tuiseal fairsing, 7 dtuiseal (ainmneach, ginideach, tabharthach, áinsíoch, gairmeach, áitreabhach, agus uirliseach) sa tSeicis. Glacann na hainmfhocail, na forainmneacha, na haidiachtaí, na rangabhálacha agus na cinntitheoirí foirmeacha infhillte éagsúla de réir an tuisil ina bhfuil siad.

Uatha Iolra
Ainmneach Šéf sem zanedlouho přijede.
Tiocfaidh an saoiste i gceann tamaill. 		Velcí šéfové z hlavních televizních stanic měli právo oficiálně vyžadovat spolupráci, kdy chtěli.
Bhíodh de cheart ag saoistí móra comhar oifigiúil a iarraidh aon uair ba mhian leo.
Ginideach Zvedl telefon a vytočil číslo svého šéfa.
D'fhreagair sé an fón agus dhiailigh sé uimhir an tsaoiste. 		Mzdy městských šéfů se mohou i výrazně lišit.
Is mór is neamhionann tuarastail na saoistí cathrach.
Tabharthach Sekretářka Ludmila přinesla šéfovi šálek čaje s citronem.
Thug an rúnaí Ludmila cupán tae le líomóid dá saoiste. 		Šéfům se obchod nezdál dost zajímavý.
Ní raibh an trádáil suimiúil go leor do na saoistí.
Áinsíoch Nejlépe je dotázat se hned na šéfa.
Is fearr a iarraidh go díreach ar an saoiste. 		Expanze firem nutí šéfy cestovat.
Éilíonn sé taisteal ar na saoistí chun an gnó a mhéadú.
Gairmeach Jasně, šéfe, hned tam zajdu a předvedu ho.
Cinnte a shaoiste, rachaidh mé ann chun é a fháil. 		Pokud nevykonávají řádně svou práci, vy, šéfové, byste se jich měli zbavit.
Mura bhfuil siad ag déanamh a gcuid oibre go maith, ba cheart daoibhse, a shaoistí, fáil réidh leo.
Áitreabhach Záleží to na šéfovi.
Braitheann sé ar an saoiste. 		Češi oceňují na šéfech především slušné a upřímné jednání.
Bíonn meas ag Seicigh ar a gcuid saoistí as cóireáil dhea-bhéasach, mhacánta.
Uirliseach Se svým šéfem nebudu komunikovat přes média.
Ní bheidh mé i gcumarsáid le mo shaoiste trí na meáin. 		Pesimismus mezi šéfy firem šíří i nepříznivý stav budoucích zakázek.
Doirbhíochas i measc saoistí corparáideacha, bíonn sé diúltach d'orduithe amach anseo.

Tá trí nó ceithre inscne gramadaí sa tSeicis:

  • firinscneach
    • beoga firinscneach: daoine fireanna de ghnáth nó ainmhithe (arda).
    • neamhbheoga firinscneach: ainmhithe (ísle), rudaí eile
  • baininscneach: daoine baineanna, ach freisin aon rud eile
  • neodrach: aon rud

Ní bhaineann inscne gramadaí de ghnáth le brí an fhocail, ní cinnte ach go bhfuil fir firinscneach (cé go bhfuil roinnt eisceachtaí ann, ionas go bhfuil kníže (diúc) neodrach san uimhir iolra), agus go bhfuil baineannaigh baininscneach (tá eisceachtaí anseo chomh maith, ionas go bhfuil děvče (cailín) neodrach).

Tá an teorainn idir beoga firinscneach agus neamhbheoga firinscneach beagán doiléir - tá roinnt ainmhithe (firinscneach) agus rudaí beoga san uimhir uatha agus neamhbheoga san uimhir iolra.

Bíonn daoine i gcónaí beoga; Is féidir le slaneček (scadán) a bheith beoga agus neamhbheoga araon san uimhir iolra (slanečci, slanečky); Is féidir le bacil (miocrób) a bheith beoga agus neamhbheoga araon san uimhir uatha agus iolra, agus bíonn stroj (meaisín) neamhbheoga gan eisceacht. Úsáidtear beogacht uaireanta mar idirdhealú brí - bíonn android (andróideach) beoga den chuid is mó nuair is andróideach daonnóideach é, ach neamhbheoga den chuid is mó nuair is córas oibriúcháin é.

Focail shuimiúla

Chum Josef Čapek an focal {robot agus d'úsáid a dheartháir, an scríbhneoir Karel Čapek é ina dhráma RUR (Róbait Uilíocha Rossum), a foilsíodh i 1920 sa tSeicis. Tá an focal bunaithe ar an bhfocal (Slavach agus Seicise ársa) robota (saothar), cé gurbh fhéidir gurbh í úsáid an fhocail sa tSlóvaicis a spreag Josef, áit gur gnáthbhriathar é robiť (obair).

Níl aon fhoirm dhiúltach ag nenávidět (is fuath le). Ar ndóigh, ní féidir leis na Seicigh gan fuath a thabhairt ....

Na focail is deacra a fhuaimniú

  • sprcha
    cith
  • sklo
    gloine
  • pštros
    ostrais

Focail théamacha

mňau

haf

kykyryký

bum, buch

hm, mhm

Seanfhocail agus nathanna traidisiúnta atá greannmhar nó corr

Bez práce nejsou koláče. Capall na hoibre an bia. Gan obair, gan chístí.

Lepší vrabec v hrsti nežli holub na střeše. Is fearr breac sa láimh ná bradán sa linn. Is fearr breac sa láimh ná bradán sa linn.

Když se dva perou, třetí se směje. Beirt ag troid, an tríú duine ag gáire. Beirt ag troid, is an tríú duine ag gáire.

Rabhlóga

Tři sta třicet tři stříbrných křepelek přeletělo přes stři sta třicet tři stříbrných střech. D'eitil trí chéad tríocha gearg airgid os cionn 333 dhíon airgid

Pokopete-li mi to pole, nebo nepokopete-li mi to pole. An ndéanfair an tochailt nó ná déanfair an tochailt?

Kmotře Petře, nepřepepřete mi toho vepře, jak mi, kmotře Petře, toho vepře přepepříte, tak si toho přepepřeného vepře sám sníte. A uncail Peadar, ná cuir an iomad spíosraí sa mhuiceoil, má chuireann tú, a uncail Peadar, an iomad spíosraí sa mhuiceoil, is tusa a íosfaidh an mhuiceoil róspíosraithe..

Ar ais go barr